Η πρώιμη Ιστορία της Κοζάνης μέσα από τα μάτια του Π. Λιούφη

 Οι παρακάτω αράδες, εστάλησαν χθες (30.05.2014) στην Εταιρεία ΔΥτικοΜακεδονικών ΜΕλετών ως πρόταση για συμμετοχή με ανακοίνωση στο συνέδριο που διατείνεται πως θα οργανώσει στα Γρεβενά 2-5 Οκτωβρίου 2014. Θα αρθούν άραγε οι συνήθεις περιορισμοί, ώστε να γίνει δεκτή;
Η παρούσα μελέτη εστιάζεται στο έργο του Π. Λιούφη. Ανιχνεύονται η σκέψη, η ιδεολογία, τα κίνητρα, οι πηγές κι εν τέλει η χρησιμότητά του.

Έχοντας ως πηγές του προγενέστερους ιστοριογράφους όπως ο Χ. Μεγδάνης (1818) και Κ. Γουναρόπουλος (1872) και επισφαλείς προφορικές μαρτυρίες συγχρόνων του πλέκει την πρώιμη Ιστορία της Κοζάνης μέσα από το πρίσμα της εποχής του. Η συγ­γραφή του έχει αποσπασματικό και συμπιληματικό χαρακτήρα με αρκετά φαντα­στικά στοιχεία και τάσεις εθνικιστικής έξαρσης και αποποίησης καθετί μη ελληνι­κού. Ο εθνοκεντρισμός της εποχής του μεταφέρεται ως τοποκεντρισμός στο έργο του.
Συμπληρωματική αναφορά με ταυτόχρονη σύγκριση γίνεται στο πως θεώταν τα γε­γονότα ο Λιούφης, πως οι σημερινοί ιστοριογράφοι, πως ο γράφων και πως μπορεί να τα βλέπουν οι μελλοντικοί.

Το πόνημα του Λιούφη συνηθίζεται στις μέρες μας να θεωρείται θέσφατο. Παρό­μοια, δε θα πρέπει να θεωρούνται ως το τέλος μιας διαδρομής, αλλά ως η αρχή νέων προβληματισμών και αναζητήσεων. Έτσι αντιμετωπίζεται και η συγγραφή του Λιούφη φανερώνοντας τη σημερινή της ωφελιμότητα.

Όταν ο καθείς γράφει αμάρτυρα, έρχονται οι Ιστορικοί που υποστηρίζουν τις από­ψεις τους με τεκμήρια, όπως π.χ. οι σχετικές εργασίες των Χ. Πατρινέλη και Θ. Καλ­λιανιώτη.

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Παυλός Κ., Οικιστική διαμόρφωση της Κόζιανης (Κοζάνης), 2014 http://kopavlos.blogspot.gr/2014/05/26042014.html

Παυλός Κ., «Σιάκα: ένας άγνωστος και μυστηριώδης μεσαιωνικός οικισμός», Ψηφίδες Ιστορίας, τ. α΄, 2014 Κοζάνη

Καλλιανιώτης Θ., Η βυζαντινή κι οθωμανική Κερασιά, 2013 http://blogs.sch.gr/thankall/?p=941

Αρβελέρ Ε., «Ελληνισμός και Βυζάντιο», Ιστορία του ελληνικού έθνους, τ. Ζ΄, εκδοτ. Αθηνών, Αθήνα 1978

Γνωριμία με τον νομό Κοζάνης, έκδ. Νομαρχίας Κοζάνης, Θεσσαλονίκη 1970

Καραγιαννόπουλος Ι., «Η Μακεδονία κατά τους βυζαντινούς χρόνους», Μακεδονία, το ιστορικό πρόσωπο του ελληνικού βορρά, Θεσσαλονίκη 1992

Λιούφης Π., Ιστορία της Κοζάνης, Βάρτσος, Αθήνα 1924

Μαλιγκούδης Φ., Η Θεσσαλονίκη και ο κόσμος των Σλάβων, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1992

Καραγιαννόπουλος Ι., Σλάβοι στη μεσαιωνική Ελλάδα, εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1991

Παπαϊωάννου Λ., Ανά τας οδούς και τας ρύμας της Κοζάνης, Κοζάνη 1991

Παπακωνσταντίνου Μ. Ιστορία της Κοζάνης, 1400-1912, εκδ. Εστία, Αθήνα 1992

Σιαμπανόπουλος Κ., Αιανή, ιστορία-τοπογραφία-αρχαιολογία, Θεσσαλονίκη 1974

Χριστοφιλοπούλου Α. «Πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές εξελίξεις του βυζαντίου», Μακεδονία, 400 χρόνια ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού, Εκδοτική Αθηνών 1982

Δημητριάδης Βασίλης, Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία κατά τον Εβλιγιά Τσελεμπή, (εισαγωγή - μετάφραση -σχόλια), εκδ. Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1973

Καλινδέρης Μιχαήλ, Γραπτά μνημεία από τη Δυτ. Μακεδονία χρόνων Τουρκοκρατίας, εκδ. Επαρχιακή Φωνή, Πτολεμαϊδα 1940

Κούντουρας Αργύριος, «Τα τοπωνύμια της Κοζάνης», Ελιμειακά 47 (Δεκ. 2001) 160 -180

Πατρινέλης Χρίστος, «Πρώιμες ιστορικές μαρτυρίες για την Κοζάνη, τη Σιάτιστα και άλλες Κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας (1660)», Μεσαιωνικά και Νέα Ελληνικά 5 (1996), Μνήμη Λέανδρου Βρανούση, 101-142

Πουκεβίλ Φραγκίσκος, Ταξίδι στη Δυτική Μακεδονία (Άνοιξη του 1806), εισαγωγή -μετάφραση- σχόλια Γιάννης Τσιάρας, Κυριακίδης, Θεσσαλονίκη 1990

Τσότσος Γεώργιος, «Οι οικισμοί της περιοχής Κοζάνης -Σερβίων σε κατάστιχο του 1528», Ελιμειακά 64 (Ιούν. 2010) 60 -97

Χατζηιωάννου Χριστίνα -Μαρία, Η ιστορική εξέλιξη των οικισμών του Αλιάκμονα κατά την

Τουρκοκρατία: ο κώδικας αρ. 201 της Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ζάβορδας, ΚΝΕ/ΕΙΕ, Αθήνα 2000


Κώστας Παυλός
Ιστορικός, πτυχιούχος Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ΑΠΘ, ιδρυτικό μέλος της πνευματικής κίνησης Σχολείο του Λαού